सङ्कटः-हिन्दुकुशहिमालयस्य हिमशैलहिमस्य ७५ प्रतिशतं न्यूनता भवितुम् अर्हति
यदि वैश्विकतापमानं द्वौ डिग्री सेल्सियसपर्यन्तं वर्धते तर्हि शताब्द्याः अन्ते हिन्दुकुशहिमालयस्य हिमशैलहिमस्य ७५ प्रतिशतं न्यूनता भवितुम् अर्हति । हिन्दुकुशपर्वतस्य एते हिमशैलाः अनेकानां नदीनां उत्पादकाः सन्ति, याः एतेभ्यः हिमशैलेभ्यः जलं प्राप्नुवन्ति तथा च एताः नद्यः द्विकोटिजनानाम् आजीविकायाः साधनं भवन्ति । एषा सूचना नूतने अध्ययने प्रकाशिता अस्ति। विज्ञानपत्रिकायां ‘विज्ञान’ इति प्रकाशितस्य अध्ययनस्य कथनमस्ति यत् यदि देशाः औद्योगिकपूर्वस्तरात् १.५ डिग्री सेल्सियसपर्यन्तं तापमानवृद्धिं सीमितुं शक्नुवन्ति तर्हि हिमालयस्य काकेशसपर्वतस्य च ४०-४५ प्रतिशतं हिमशैलहिमस्य संरक्षणं भविष्यति। अध्ययनेन ज्ञातं यत् तद्विपरीतम् अस्य शताब्द्याः अन्ते यदि विश्वं २.७ डिग्री सेल्सियसपर्यन्तं उष्णं भवति तर्हि वैश्विकरूपेण हिमशैलस्य हिमस्य चतुर्थांशः एव अवशिष्यते हिन्दुकुशहिमालयः तृतीयध्रुवः इति कथ्यते, यतः अण्टार्क्टिका-आर्कटिक-देशयोः पश्चात् हिमस्य बृहत्तमः भण्डारः अस्ति । अस्मिन् प्रदेशे १० प्रमुखनद्यः जलं प्रदाति, ये भारत, पाकिस्तान, बाङ्गलादेश, नेपाल, भूटान, चीन इत्यादीनां देशानाम् जीवनरेखाः सन्ति । हिमस्य द्रवणेन एतेषु देशेषु जलस्य, कृषिस्य, ऊर्जासंकटस्य च कारणं भवितुम् अर्हति ।
अध्ययनेन एतदपि बोधितं यत् २०१५ तमे वर्षे पेरिस्-सन्ध्यां निर्धारितं लक्ष्यं १.५ डिग्री सेल्सियसपर्यन्तं तापमानं सीमितं कृत्वा सर्वेषु क्षेत्रेषु केचन हिमशैलहिमस्य संरक्षणाय साहाय्यं भविष्यति तया पूर्वानुमानं कृतम् यत् यदि एतत् लक्ष्यं पूर्यते तर्हि वर्तमानस्य हिमशैलस्य हिमस्य ५४ प्रतिशतं वैश्विकरूपेण, २०-३० प्रतिशतं चतुर्णां अत्यन्तं दुर्बलप्रदेशेषु च तिष्ठति इति । एशियाविकासबैङ्कस्य उपाध्यक्षः यिंगमिङ्ग् याङ्गः दुशान्बेनगरे अवदत् यत् हिमशैलानां द्रवणं अभूतपूर्वपरिमाणेन जीवनं संकटग्रस्तं करोति, यत्र एशियादेशस्य द्विअर्बाधिकजनानाम् आजीविका अपि अस्ति। ग्रहं उष्णं कुर्वन्तं उत्सर्जनं न्यूनीकर्तुं स्वच्छशक्तिं स्वीकुर्वन् हिमशैलानां द्रवणं मन्दं कर्तुं सर्वाधिकं प्रभावी उपायः अस्ति ।
