Himachal News : मलिनावशेषे वाहनानां मग्नस्य अनन्तरं सर्वकारः सचेष्टितः, एनडीआरएफ-एसडीआरएफ-नियोजितः, मुख्यमंत्री सुखविन्दरसिंहसुक्खुः आपत्निवारणार्थं प्रमुखान् निर्देशान् दत्तवान्
हिमसंस्कृतवार्ता: – शिमला।
गतवर्षे हिमाचले मानसूनकाले यत् विशालं विनाशं जातम् तस्मात् सर्वकारः प्रशासनं च पाठं ज्ञातवन्तः। अस्मिन् समये शिमला, चम्बा, सिरमौर:, मण्डी तथा कुल्लू इत्यत्र पञ्चस्थानेषु राष्ट्रिय-आपदाप्रतिक्रियाबलस्य नियुक्ति: कृता अस्ति तथा च काङ्गड़ा, मण्डी, शिमला इत्यत्र त्रिषु स्थानेषु राज्यविपदाप्रतिक्रियाबलस्य नियुक्ति: कृता अस्ति। सर्वे विभागा: सतर्कतायां कृता: सति, येन प्राणहानिः सम्पत्तिः च न्यूनीकर्तुं शक्यते, आवश्यकसेवाः अपि प्रभाविताः न भवन्ति ।
मुख्यसचिवः प्रधानसचिवः राजस्वम् च सर्वेषां विभागानां अधिकारिभिः, मण्डलानां अधिकारिभिः च सह द्वौ गोष्ठीं कृतवन्तौ। व्यापकमार्गदर्शिकाः अपि निर्गताः सन्ति । मानसूनस्य प्रथमा वर्षा सम्पूर्णं व्यवस्थां उजागरितवती अस्ति। जलनिकासीव्यवस्था सर्वथा विफलतां प्राप्तवती । यथा यथा मार्गाः नालिकारूपेण परिणमन्ति स्म, तथैव मलिनता, जलं च गृहेषु प्रविशति स्म ।
सैनिकाः कुत्र नियोजिताः सन्ति ?
१४ तमाया: एनडीआरएफ सेनापति कर्णेल बलजिन्दरसिंहस्य नेतृत्वे सम्पूर्णे राज्ये पञ्चस्थानेषु अस्य नियुक्ति: कृता अस्ति। एनडीआरएफ-मध्ये प्रायः १३०० अधिकारिणः सैनिकाः च सन्ति ये आईटीबीपी, सीआरपीएफ, बीएसएफ, असमराइफल्स् इत्येतेभ्य: सन्ति । रामपुरस्य ज्यूरीस्थाने १०० एनडीआरएफ-कर्मचारिणः नियोजिताः सन्ति ।
मण्डी-नगरस्य सलापड़े तिस्र: कम्पन्यः, लाहौल-स्पीति: किन्नौरे च पर्वतारोहणदलानि नियोजितानि भविष्यन्ति । एसडीआरएफ-इत्यस्य ३२६ पुलिसकर्मचारिणः अधिकारिणः च सन्ति, ते डीआइजी प्रेमकुमारठाकुरस्य नियन्त्रणे कार्यं कुर्वन्ति, यदा तु कमाण्डेन्ट् अर्जितसेन: अस्ति। त्रयाणां डीएसपीस्तरस्य अधिकारीणां निरीक्षणे आपदानिवारणाय सज्जाः सन्ति।
५० संवेदनशीलस्थानेषु पूर्वसचेतानाव्यवस्था
५० संवेदनशीलस्थानेषु पूर्वसूचनाप्रणाली स्थापिता भवति, येन भूस्खलनस्य जलप्लावनस्य च विषये सूचनाः पूर्वमेव प्राप्तुं शक्यन्ते । आपदानिवारणाय सूचनाव्यवस्थायाः सुदृढीकरणाय च जिलाप्रशासनेन सह उपविभागेभ्यः २३ आईएसएटी-प्रदानं कृतम् अस्ति । पुलिसविभागाय ३७ आईएसएटी-प्रदानं कृतम् अस्ति । विभिन्नेषु पुलिसस्थानेषु ६७ वी सेट् इत्यस्य लीवर-अपि योजितः अस्ति ।
आपदा निवारयितुं बृहत् निर्देशाः
- रक्तसचेतनाया: (रेड अलर्ट) समये उपायुक्तस्य अनुमतिं विना अधिकारिणः मण्डलात् निर्गन्तुं प्रवृत्ताः न भविष्यन्ति।
- 30 जूनपर्यन्तं उपविभागस्तरस्य नियन्त्रणकक्षाः कार्यान्विताः भवेयुः।
- नियन्त्रणकक्षेभ्य: अन्तिमकूलपर्यन्तं सचेतनाः सहकर्तव्याः भविष्यन्ति।
- शुष्काणां भयङ्कराणां च वृक्षाणां परिचयः, निष्कासनं च कर्तव्यं भविष्यति ।
- लोकनिर्माणविभागेन अस्थायीसेतुनां उपलब्धतां सुनिश्चितं कर्तव्यम्।
- जलजनितरोगाणां प्रकोपं निवारयितुं जलशक्तिविभागेन सुरक्षितं पेयजलं प्रदातव्यम्।
- विद्युतापूर्ति: न बाधितव्या ।मानसूनात् पूर्वं आवश्यकपुनर्स्थापनं सुनिश्चितं कुर्वन्तु।
- हानिसमाचारार्थं ऑनलाइन पटलम् आरब्धम्।
श्रीखण्ड एवं मणिमहेशयात्रायै निर्देशा: एवं व्यवस्था:
- यात्रिकाणां जनानां च पञ्जीकरणं आवश्यकम् अस्ति।
- केवलं शारीरिकरूपेण स्वस्थजनाः एव यात्रायां प्रेषिताः भवेयुः।
- यात्रामार्गे प्रभावी संचारजालं स्थापनीयम्।
- मार्गे चिकित्सापरीक्षायै पर्याप्तसुविधाः स्थापनीयाः।
- यात्रामार्गे प्रमुखस्थानेषु दिशासूचकचिह्नानि भविष्यन्ति।
- किं कर्तव्यं किं न कर्तव्यमिति व्यवस्था ।
- यात्रायां मद्यस्य प्रयोगं निवारयितुं निरीक्षणम्।
- सम्मर्दं न्यूनीकर्तुं प्रभावी प्रबन्धनम्।
- आवश्यकतानुसारं SDRF तथा NDRF परिनियोजनम्।
आपदाश्रयनिधिवितरणस्य निरीक्षणम्
राष्ट्रिय आपदाप्रबन्धनसूचनाप्रणाली (NDMIS) एकः ऑनलाइन-अनुप्रयोगः अस्ति । अस्य अन्तर्गतं मण्डलेभ्यः वितरितायाः राश्याः निरीक्षणार्थं योजना निर्मिता अस्ति । आपदाक्षतिं हानिं च प्रभावीरूपेण गृहीतुं तथा राज्य आपदाप्रतिक्रियाकोष: (SDRF) तथा राष्ट्रिय आपदाप्रतिक्रियाकोष: (NDRF) इत्येतयो: अन्तर्गतराज्येभ्यः आश्रयार्थं कोषवितरणस्य निरीक्षणार्थं विकसितम्।
विद्यालयेषु आश्रकेन्द्राणि न निर्मिताणि भविष्यन्ति
विद्यालयेषु आश्रयकेन्द्राणि न स्थापितानि भविष्यन्ति। अनेन बालशिक्षायां व्यवधानं भवति । सर्वकारीयभवनानां उपयोगः भविष्यति तथा च यत्र सर्वकारीयभवनं नास्ति तत्र आवश्यकतायाः आधारेण व्यवस्थां कर्तुं शक्यते।
आपदां निवारयितुं सजगा: भवेम- मुख्यमंत्री
हिमाचलसर्वकारः वर्षर्तौ आपद: निवारणाय पूर्णतया सज्जः अस्ति । शुक्रवासरे शिमलानगरे पत्रकारैः सह वदन् मुख्यमन्त्री सुखविन्दरसिंहसुक्खुः अवदत् यत् प्रतिकूलस्थितेः निवारणाय सम्बन्धितविभागेभ्यः सतर्काः भवितुं निर्देशः दत्तः अस्ति आपदाप्रबन्धनप्राधिकरणं सर्वैः विभागैः सह समन्वयेन कार्यं कुर्वन् अस्ति। गतवर्षे वर्षर्तौ या: परिस्थितयः उत्पन्नाः, ता: दृष्ट्वा सावधानतायाः उपायाः कर्तुं निर्देशाः सन्ति। सुक्खुः उक्तवान् यत् राज्ये चिह्नितस्थानेषु पर्याप्तसङ्ख्यायां जनशक्तिः, यन्त्राणि च नियोजितानि सन्ति।
क्षेत्रकर्मचारिभ्यः अन्येभ्यः अधिकारिभ्यः अपि आपदाप्रबन्धनसम्बद्धं प्रशिक्षणं, अनुकृत-अभ्यासं च समये समये दत्तम् अस्ति । सः अवदत् यत् राज्यसर्वकारः कस्यापि प्राकृतिकविपदायाः सम्भाव्याह्वानानां निवारणाय पूर्णतया सज्जः अस्ति।
एतत् दृष्ट्वा विभिन्नस्तरयोः प्रभाविणः सकारात्मकानि च पदानि गृहीतानि सन्ति । आपदाप्रबन्धनस्य दृष्ट्या सर्वेषां मण्डलानां उपायुक्तैः सह निरन्तरसमागमानाम् आयोजनं कृतम् अस्ति तथा च सज्जतायाः समीक्षा अपि कृता अस्ति। मुख्यमन्त्री जनान् नद्यः, उपनद्यः च समीपं गच्छन् विशेषतया सावधानाः भवेयुः इति आग्रहं कृतवान्।
“वर्षायाः निवारणार्थं व्यापकमार्गदर्शिकाः दत्ताः सन्ति। अस्मिन् विषये द्वे सभे कृते, गतवर्षस्य आपदां दृष्ट्वा एनडीआरएफ-नियोजनं कृतम् अस्ति। कस्यापि परिस्थितेः निवारणाय नियन्त्रणकक्षाः स्थापिताः सन्ति।”
-प्रबोध सक्सेना, मुख्यसचिव:, हिमाचलप्रदेश:।
“वर्षायाः निवारणाय सज्जता अस्ति। न्यूनतमं प्राणहानिः सम्पत्तिक्षतिः च भवतु, आपदायां समये एव सहायतां दातुं शक्यते इति व्यापकव्यवस्था कृता अस्ति जिल्लास्तरस्य आवश्यकानि पदानि स्वीकृतानि सन्ति, सर्वेषां विभागानां कृते सचेतनाः कृताः सन्ति। येन मार्गाः, विद्युत्, जलं, आवश्यकसेवाः च समये एव पुनः स्थापयितुं शक्यन्ते।”
डीसीराणा, विशेषसचिव: एवं निदेशक:, राज्य-आपदा-प्रबंधनम्।