Loksabha Election 2024: हिमाचले लोकसभानिर्वाचनम् षट् विधानसभासनानां च उपनिर्वाचनम् सहैव
हिमसंस्कृतवार्ता- कार्यालयीय: प्रतिनिधि:।
केन्द्रीयनिर्वाचन-आयोगेन १८ तमाया: लोकसभायाः निर्वाचनकार्यक्रमस्य घोषणा कृता। एतेन सह आदर्श आचारसंहिता प्रवर्तते। हिमाचलप्रदेशस्य आहत्य चतुर्णां लोकसभासनानां कृते सप्तमे चरणे निर्वाचनं भविष्यति। एतेन सह षट् विद्रोही काङ्ग्रेसविधायकानां अयोग्यतायाः कारणेन रिक्तानां विधानसभासनानां कृते अपि उपनिर्वाचनं भविष्यति। निर्वाचन-आयोगस्य कार्यक्रमानुसारं हिमाचले, शिमला, मण्डी, कांगड़ा, हमीरपुरम् इत्यादीनां चतुर्णां लोकसभासनानां कृते ७ मई दिनाङ्के राजपत्रे एषा अधिसूचना प्रकाशिता भविष्यति। मई १४ दिनाङ्कपर्यन्तं नामाङ्कनं दातुं शक्यते।
नामाङ्कनपत्राणां क्रमणं मई १५ दिनाङ्के भविष्यति। मे १७ दिनाङ्के नामाङ्कनं निवृत्तं भविष्यति। मतदानं जूनमासस्य प्रथमदिनाङ्के (शनिवासरे) भविष्यति, जूनमासस्य चतुर्थे दिनाङ्के च परिणामाः घोषिताः भविष्यन्ति। अस्मिन् कार्यक्रमे षट् विधानसभासनेषु अपि उपनिर्वाचनं भविष्यति। धर्मशाला, लाहौल-स्पीति, सुजानपुरम्, बड़सर:, गगरेट, कुटलैहडं विधानसभासनेषु उपनिर्वाचनं भविष्यति। परन्तु षट् अयोग्यविधायकाः सुधीरशर्मा, राजेन्द्रराणा, देवेन्द्रभुट्टो, रविठाकुर:, इन्द्रदत्त लखनपाल:, चैतन्यशर्मा च सर्वोच्चन्यायालये विधानसभा अध्यक्षस्य निर्णयं आह्वानम् दत्तवन्तः। अस्य प्रकरणस्य श्रवणं मार्चमासस्य १८ दिनाङ्के भविष्यति। एतादृशे सति सर्वेषां दृष्टिः न्यायालयस्य निर्णये एव निहितं भवति।
निर्वाचनदिनानां घोषणां कुर्वन् मुख्यनिर्वाचनायुक्तः राजीवकुमारः उक्तवान् यत् लोकसभानिर्वाचनं सप्तचरणेषु भविष्यति। प्रथमचरणस्य मतदानं १९ एप्रिल दिनाङ्के भविष्यति। द्वितीयं चरणं २६ अप्रैल दिनाङ्के, तृतीयं चरणं ७ मई दिनाङ्के, चतुर्थं चरणं १३ मई दिनाङ्के, पञ्चमं चरणं २० मई दिनाङ्के, षष्ठं चरणं २५ मई दिनाङ्के, सप्तमं चरणं १ जून दिनाङ्के च भविष्यति विभिन्नराजनैतिकदलानां स्टार- अभियानकानां कृते निर्वाचन- आयोगस्य मार्गदर्शिकाः व्यक्तिगतरूपेण उपलब्धाः भविष्यन्ति। आदर्शाचारसंहितायां उल्लङ्घनस्य निवारणाय एतत् पदं गृहीतं भविष्यति। प्रचारकाले नेतारः रक्तप्रकाशं पारं कर्तुं परिहरन्तु। निर्वाचनप्रचारार्थं बालकानां उपयोगः न भविष्यति। अस्मिन् विषये दृढं कार्यं भविष्यति। यदि कस्यचित् अभ्यर्थिनः अपराध- अभिलेखः अस्ति तर्हि तस्य वृत्तपत्रेषु टीवी-मध्ये च त्रिवारं घोषणा कर्तव्या भविष्यति। राजनैतिकदलेन अपि व्याख्यातव्यं भविष्यति यत् सः तस्मै नामपत्रं किमर्थं ददाति। मुख्यनिर्वाचनायुक्तराजीवकुमारस्य काव्ये मतदातृभ्य: अनुचितवार्ताः, असत्यापितसूचनाः च न प्रसारयन्तु इति परामर्श: दत्तः अस्ति। राजनैतिकदलैः व्यक्तिगतटिप्पण्याः, अपशब्दप्रयोगस्य च परिहारः करणीयः।
हिंसामुक्तनिर्वाचनं भविष्यति, धनस्य दुरुपयोगे अंकुश: भविष्यति
निर्वाचनेषु हिंसायाः विरुद्धं दृढ़कार्याणि करणीयानि इति मुख्यनिर्वाचनायुक्तः अवदत्। निर्वाचने हिंसायाः व्याप्तिः सर्वथा नास्ति । हिंसारहितं निर्वाचनं सुनिश्चितं भविष्यति। ड्रोन् मार्गेण अपि निरीक्षणं भविष्यति। निर्वाचनेषु धनशक्तिः न भवितुं शक्नोति। निर्वाचनेषु धनस्य दुरुपयोगः न भवति। गतविधानसभानिर्वाचने हिमाचलसहितेषु ११ राज्येषु ३४०० कोटिरूप्यकाणि ग्रहीतानि। अस्मात् ५७ कोटिरूप्यकाणि हिमाचलतः प्राप्तानि। कृष्णधनस्य उपयोगं निवारयितुं सर्वप्रयत्नः करिष्यति। केषुचित् राज्येषु बलस्य प्रयोगं अधिकं, केषुचित् राज्येषु धनस्य प्रयोगं अधिकम्। अस्माकं समीपे सम्पूर्णदत्तांशः अस्ति। राजनैतिकदलेभ्यः उत्तरदायी सामाजिकमाध्यमव्यवहारं सुनिश्चितं कर्तुं परामर्श: दत्तः अस्ति।
देशे २१.५ कोटिः युवमतदातारः
अस्मिन् लोकसभानिर्वाचने २१.५ कोटि युवमतदातारः स्वमतस्य उपयोगं करिष्यन्ति। अत्र ४८ सहस्राणि तृतीयलिङ्गानि मतदातार: सन्ति। अस्मिन् समये १८ तः १९ वर्षाणां मध्ये १.८ कोटिः मतदातारः भविष्यन्ति। २० तः २९ वर्षपर्यन्तं आयुवर्गे १९.७४ कोटि मतदातारः भविष्यन्ति। अत्र ८२ लक्षं मतदातार: सन्ति येषां वयः ८५ वर्षाणाम् अधिकः अस्ति। मुख्यनिर्वाचनायुक्तः राजीवकुमारः अवदत् यत्, “८५ वर्षाणाम् उपरि सर्वेषां मतदातॄणां गृहेषु मतदानं भविष्यति। अस्मिन् समये देशे प्रथमवारं ८५ वर्षाणाम् उपरि मतदातॄणां कृते एषा व्यवस्था युगपत् कार्यान्विता भविष्यति तथा च येषां कृते ४० प्रतिशताधिकं विकलाङ्गता अस्ति तेभ्यः प्रपत्राणि प्रदास्यते यदि ते मतदानार्थं एतत् विकल्पं चिन्वन्ति।” उक्तवान् यत् १२ राज्येषु महिलामतदातॄणां अनुपातः पुरुषमतदातृणां अपेक्षया अधिकः अस्ति।
हिमाचले २,९३,८७५ नवीनमतदातारः मतदानं करिष्यन्ति
लोकसभानिर्वाचनस्य तिथयः घोषिताः। हिमाचलस्य चतुर्षु लोकसभासनेषु निर्वाचने प्रथमवारं २,९३,८७५ तः अधिकाः मतदातारः स्वस्य मताधिकारस्य प्रयोगं करिष्यन्ति। राज्ये ५५,६८,१७१ तः अधिकाः मतदातारः सन्ति। एतेषु २८,१२,९७६ पुरुषाः, २७,५५,१६० महिलाः, ३५ तृतीयलिङ्गमतदातारः च सन्ति। २०१९ तमे वर्षे लोकसभानिर्वाचने ५२,६२,१२६ मतदातारः मतदानं कृतवन्तः आसन्। लोकसभानिर्वाचने मतदानप्रतिशतवर्धनस्य उद्देश्यं कृत्वा राज्यनिर्वाचनविभागः मतदातृन् मतदानकक्षेषु नेतुम् विशेषम् अभियानं चालयिष्यति। निष्पक्षं पारदर्शकं च निर्वाचनं कर्तुं विशेषतया सज्जता क्रियन्ते। निर्वाचनकाले कोऽपि समस्याः न उत्पद्यन्ते इति निर्वाचनस्य घोषणायाः पूर्वमपि निर्वाचनाधिकारिणां प्रशिक्षणं आरब्धम् अस्ति। मुख्यनिर्वाचनपदाधिकारी मनीषगर्गः कथयति यत् लोकसभानिर्वाचने मतप्रतिशतं वर्धयितुं विशेषप्रयत्नाः क्रियन्ते। यदि कस्यचित् राजनैतिकदलेन अथवा प्रत्याशिना मतदातृभ्यः किमपि प्रकारस्य प्रोत्साहनं दीयते तर्हि कार्यविधिप्रावधानस्य विषये अपि जनाः अवगताः भविष्यन्ति।