ज्ञानवापी प्रकरणम्- सर्वेक्षणस्य प्रतिवेदने हिन्दुमन्दिरस्य साक्ष्याः

ज्ञानवापी प्रकरणम्- सर्वेक्षणस्य प्रतिवेदने हिन्दुमन्दिरस्य साक्ष्याः गुरुवासरे काशीविश्वनाथमन्दिरसमीपस्थ ज्ञानवापीसङ्कुलस्य भारतीयपुरातत्वसर्वेक्षणस्य सर्वेक्षणप्रतिवेदनप्रतिलिपिः पञ्चजनाः प्राप्तवन्तः। प्रकरणसम्बद्धपक्षैः गुरुवासरे न्यायालये आवेदनपत्रं प्रदत्तम् आसीत् ।सर्वेक्षणप्रतिवेदनस्य प्रतिलिपिं प्राप्य हिन्दुपक्षस्य अधिवक्ता विष्णुजैनः एकस्मिन् निजीविश्रामगृहे पत्रकारसम्मेलनं कृतवान्। यस्मिन् पुष्टिः कृता यत् एएसआई-प्रतिवेदनानुसारं ३२ स्थानेषु प्रमाणानि प्राप्तानि यत्र हिन्दुपक्षः सुदृढः भवति। ए.एस.आइ. इत्यस्य प्रतिवेदनं पठन् अधिवक्ता विष्णुशंकरजैनः अवदत् यत् देवनागरी, ग्रंथः, तेलुगु, कन्नड च शिलालेखाः तत्र प्राप्ताः । एतदतिरिक्तं जनार्दनस्य, रुद्रस्य, विश्वेश्वरस्य च शिलालेखाः प्राप्ताः सन्ति । प्रतिवेदने एकस्मिन् स्थाने महामुक्तिमण्डपः लिखितः अस्ति। ए.एस.आइ. जदुनाथः सर्वकारस्य निष्कर्षः सम्यक् इति ज्ञातवान्। पूर्वमन्दिरस्य ये स्तम्भाः आसन् तेषां उपयोगः कृतः अस्ति । गर्भगृहम् s2 यत्रास्ति तत्र हिन्दुदेवतानां प्रतिमाः प्राप्ताः सन्ति . विष्णुशङ्करजैनः अवदत् यत् एएसआइ-प्रतिवेदने पश्चिम-भित्तिः हिन्दु-मन्दिरस्य भागः यः सुलभतया परिचितः भवितुम् अर्हति। वार्तानुसारं १७ शतके एतत् मन्दिरं ध्वस्तं कृत्वा ततः मस्जिदस्य निर्माणार्थं प्रयुक्तम् । एएसआई इत्यनेन प्रतिवेदने उक्तं यत् मस्जिदात् पूर्वं हिन्दुमन्दिरस्य संरचना आसीत् । तस्मिन् एव काले हिन्दुदलानि वदन्ति यत् अधुना ते सर्वोच्चन्यायालयात् निषिद्धस्य वजुखाना इत्यस्य एएसआई सर्वेक्षणस्य आग्रहं करिष्यन्ति। सर्वेक्षणप्रतिवेदने किं लिखितम् इति ज्ञातव्यम्, १२ बृहत् वस्तूनि पठन्तु एएसआई इत्यनेन ८३९ पृष्ठीयं प्रतिवेदनं निर्मितम्, यस्मिन् मस्जिदात् पूर्वं तत्र हिन्दुमन्दिरम् आसीत् इति उक्तम् अस्ति । 1. सर्वेक्षणे एतादृशेषु ३२ स्थानेषु प्रमाणानि प्राप्तानि, येन पूर्वं तत्र हिन्दुमन्दिरम् आसीत् इति ज्ञायते । 2. ए.एस.आई इत्यस्य स्वीकार्यता यत् जदुनाथसर्वकारस्य पुष्टिः सम्यक् यत् १६६९ तमे वर्षे सेप्टेम्बर्-मासस्य २ दिनाङ्के मन्दिरस्य ध्वंसनं जातम् 3. देवनागरी, ग्रंथा, तेलुगु, कन्नडभाषायां लिखिताः अभिलेखागाराः प्राप्ताः। 4. जनार्दन-रुद्र-विश्वेश्वरयोः विषये उपलेखाः प्राप्ताः सन्ति । 5. एकस्मिन् स्थाने महामुक्तिमण्डपः लिखितः अस्ति, यत् एएसआई इत्यस्य मते अतीव महत्त्वपूर्णं वस्तु अस्ति । 6. मन्दिरस्य ध्वंसानन्तरं तस्य स्तम्भानां उपयोगेन मस्जिदस्य निर्माणं कृतम् । 7. S2 हिन्दुदेवतानां प्रतिमाः आसन् । 8. ज्ञानवापी-नगरस्य पश्चिमाभित्तिः हिन्दुमन्दिरस्य भागत्वेन सहजतया ज्ञातुं शक्यते 9. तहखाना इत्यत्र मृत्तिकायां निहिताः उत्कीर्णाः आकृतयः प्राप्ताः । 10. एकस्मिन् कक्षे अरबीभाषायां फारसीभाषायां च लिखिताः शिलालेखाः प्राप्ताः येषु ज्ञायते यत् औरङ्गजेबस्य शासनस्य २० तमे वर्षे अर्थात् १६६७-१६७७ तमे वर्षे मस्जिदस्य निर्माणं कृतम् 11. सर्वेक्षणे प्राप्तेषु अभिलेखागारेषु त्रीणि नामानि प्रमुखतया उल्लिखितानि सन्ति – जनार्दनः, रुद्रः, उमेश्वरः ।