हिमाचलप्रदेश: न केवलं शिमला-मनाली, अपितु महानगरेषु अन्यै: परिचयै: अपि ज्ञायते
हिमसंस्कृतवार्ता:- कार्यालयीय प्रतिनिधि:।
भारतस्य विभिन्नेषु भागेषु निवसतां हिमाचलीनां एकीकरणाय एकः उपक्रमः आरब्धः, यस्य अन्तर्गतं प्रारम्भे देशस्य महानगरेषु निवसन्तः हिमाचलीजनाः सम्बद्धाः भवन्ति। अस्य आरम्भः बेङ्गलूरुनगरे निवसतः डॉ. अरुण भारद्वाजेन कृतः। सोलने उद्भूत: डॉ. अरुण भारद्वाज: कथयति यत् अधुना यावत् राष्ट्रियस्तरस्य मेट्रोनगरेषु जनाः हिमाचलं केवलं शिमला, मनाली, डल्हौजी इत्यादिभ्यः पर्यटनस्थलेभ्यः एव परिचिन्वन्ति, मेट्रोषु निवसन्तः अधिकांशः हिमाचलीजनाः स्वपरिचयं प्रकटयितुं संकोचं कुर्वन्ति यतोहि पञ्जाबी- गुजरातीजनाः इव, तेषां विशिष्ट: परिचयः नास्ति। महानगराणां जनाः हिमाचलीसंस्कृतेः विषये अज्ञानिनः एव तिष्ठन्ति, यदा तु तेषां हृदये हिमाचलं प्रति मृदुकोणः अस्ति। स्वस्य अभियानं अग्रे नीत्वा सः वैश्विकं हिमाचलमित्रसङ्घटनं निर्मितवान् अस्य अन्तर्गतं च प्रथमं हिमाचलस्य मित्राणि बेङ्गलूरु अध्यायस्य आरम्भं कृतवान्। एतत् हिमाचलीनां प्रथमं औपचारिकं सङ्घटनं जातम्, परन्तु एतस्य संस्थायाः स्थापनायां तेषां बहु कष्टस्य प्रत्यक्षीकरणं कर्तव्यम् आसीत्, यतः एतावता विशाले महानगरे हिमाचलीनां अन्वेषणं कठिनं कार्यम् आसीत् प्रारम्भे यदि ते हिमाचली-सङ्ख्यायुक्तं किमपि वाहनं प्राप्नुवन्ति स्म तर्हि ते तदपि स्थगयित्वा मार्गे एव हिमाचली-सङ्घटने सम्मिलितुं प्रेरयन्ति स्म। क्रमेण स्वस्य संचारमाध्यमानां उपयोगेन हिमाचलस्य मित्राणां बेङ्गलूरु-अध्यायेन सह केचन हिमाचलीजनाः संयोजयित्वा हिमाचलीमित्राणां बेङ्गलूरु-इत्यस्य फेसबुक-पृष्ठं प्रारब्धवान्। क्रमेण एषः अभियानः सफलतां प्रति अगच्छत्। अद्य च दिल्ली- चण्डीगढनगरयोः प्रसिद्धः अभवत्। पश्चात् बेङ्गलूरुनगरे हिमाचलीनां सशक्तं संगठनं निर्मितम्। अस्याः संस्थायाः सद्यः एव बेङ्गलूरुनगरे प्रथमः कार्यक्रमः अपि आयोजितः, यस्मिन् अधिकांशः प्रतिभागिनः हिमाचलीवेषेण आगतवन्तः, अस्मिन् अवसरे पहाड़ीनाटी-प्रदर्शनं, पहाड़ी-व्यञ्जनानि च परोक्षितानि संस्थायाः संस्थापकः डॉ. अरुणभारद्वाजः कथयति यत् देशस्य अन्येषु मेट्रोनगरेषु निवसन्तः हिमाचलीजनाः अपि हिमाचल- बेङ्गलूरुमित्राणां फेसबुकपृष्ठे रुचिं टिप्पणीं च कर्तुं आरब्धवन्तः, यस्य कारणात्, अन्येषु नगरेषु निवसतां हिमाचलीनां विवरणानां संग्रहणं कृत्वा , सः तेषां सम्पर्कं कृतवान्, यस्य कारणतः हिमाचलस्य मित्राणि मुम्बई, पुणे, हैदराबाद, चण्डीगढ च अध्यायाः आरब्धाः। ग्लोबल फ्रेण्डस ऑफ हिमाचलस्य संस्थापकः डॉ. अरुण भारद्वाजः कथयति यत् देशी हिमाचलानाम् अतिरिक्तं हिमाचलं रोचमानान् जनान् अपि अस्मिन् संस्थायां समावेशितवान्, येन एतत् सशक्तं संस्था भवितुम् अर्हति, यतः एतेषु महानगरेषु हिमाचलीनां संख्या न्यूना अस्ति। अथ च तेषु अधिकांशः युवानः सन्ति, ये आईटी/ सॉफ्टवेयर/ इंजीनियरिंग/ मेडिकल इत्यादिक्षेत्रेषु कार्यं कुर्वन्ति, तेषां समयस्य तीव्रः अभावः अस्ति, परन्तु ते हिमाचलेन सह सम्बद्धाः एव स्थातुम् इच्छन्ति, जन्मभूमे: कृते सकारात्मकं योगदानं दातुम् इच्छन्ति। सः कथयति यत् महानगरेषु निवसन्तः उच्चवर्गाः हिमाचलस्य पर्यटनस्थलानि धार्मिकस्थानानि च बहु रोचन्ते, तेषां हिमाचलस्य प्रति अपारं प्रेम वर्तते। सः इच्छति यत् एतान् सर्वान् जनान् हिमाचलस्य मित्रैः सह सम्बद्ध्य सः हिमाचलस्य पञ्जाब-गुजरात-पङ्क्तौ अद्वितीय-ब्राण्ड्-रूपेण प्रचारं कर्तुं शक्नोति। डॉ. अरुण भारद्वाजः कथयति यत् सामाजिकमाध्यमेषु हिमाचलस्य मित्राणां प्रबललोकप्रियतायाः कारणात् विदेशेषु निवसन्तः हिमाचलजनाः अपि तेषु सम्मिलितुम् आरब्धाः अधुना महानगरेषु निवसन्तः हिमाचलीजनाः सामाजिकमाध्यमेन / व्हाट्सएपसमूहानां माध्यमेन परिवारवत् जीवन्ति। केचन् च सदैव सज्जाः सन्ति परस्परं साहाय्यं कर्तुम्। सः कथयति यत् हिमाचलस्य विभिन्नभागेभ्यः सम्बद्धाः जनाः स्वस्वप्रदेशस्य व्यञ्जनानां विषये सूचनाप्रसारणं कुर्वन्ति, यस्य कारणतः अधुना छा गोश्त, सिड्डु, बबरू, खट्टा, मदरा, तुड़किया भात इत्यादीनि स्थानीयव्यञ्जनानि राष्ट्रियपरिचयरूपेण दक्षिणं च भारतीयव्यञ्जनानि इव, मेट्रो-नगरेषु ते लोकप्रियाः भवन्ति। सः कथयति यत् सः एतेषां व्यञ्जनानां नुस्खं सामाजिकमाध्यमेषु यूनलिकासु च सहकरोति, यस्य कारणात् एतेषां व्यञ्जनानां मौलिकता निर्वाह्यते, द्वितीयं, एतानि व्यञ्जनानि भौगोलिकसीमायाः परं गत्वा राष्ट्रियस्तरस्य मान्यतां प्राप्नुवन्ति, तस्मात् हिमाचलं एकम् उत्कृष्टं परिचयं प्राप्नोति। एतेन व्यावसायिकस्तरस्य व्यञ्जनानां विपणने सहायता भविष्यति। तथैव तेषां संस्था सामाजिकमाध्यमेन पहाड़ी टोपी, चोली, घागरी, पश्मिना शाल, पट्टू इत्यादीनां हिमाचलीवस्त्राणां लोकप्रियतां प्राप्तुम् अपि प्रयतते, येन हिमाचलीशिल्पिनां कृते राष्ट्रियस्तरस्य विपण्य: लभ्यते, प्रामाणिकं हिमाचली च प्रदर्शयितुं शक्यते। महानगरेषु उत्पादानाम् लोकप्रियीकरणं कर्तुं शक्यते। सः कथयति यत् तस्य संस्था हिमाचलस्य ब्राण्ड् एम्बेस्डररूपेण सर्वकारेण सह कार्यं कर्तुम् इच्छति, परन्तु तस्य संस्था राजनीतितः, क्षेत्रवादात्, धार्मिकविषयेभ्यः च सर्वथा दूरं तिष्ठति। अस्य संस्थायाः सदस्याः निकटभविष्यत्काले हिमाचलीलोकसंस्कृतेः आधारेण गीतनृत्यवाद्यवाद्यानां लोकप्रियीकरणाय पदानि स्वीकरिष्यति येन लुप्ताः लोककलाः न केवलं जीविताः भवन्ति अपितु व्यावसायिकस्तरस्य लोकप्रियाः विपणनाः च भवन्ति।एतत् व्यावहारिकं अपि करणीयम्, येन लोककलाकाराः स्वजीविकायाः साधनं कर्तुं शक्नुवन्ति, तेषां सर्वकारीय- अनुदानानाम् आश्रयः न्यूनीकर्तुं शक्यते।
हिमाचलप्रदेश: न केवलं शिमला-मनाली, अपितु महानगरेषु अन्यै: परिचयै: अपि ज्ञायते
नमस्कार मित्राणि! अहमस्मि डॉ.अमनदीपशर्मा। अहं हिमाचलप्रदेशस्य शिक्षाविभागे संस्कृतशिक्षकोऽस्मि। कांगड़ा जनपदस्य कस्बाकोटला (भटेड़) इत्याख्ये ग्रामे अहं वसामि, किञ्च स्वग्रामात् एव संस्कृतस्य प्रचारप्रसारकार्यं मया क्रियते। अधुना शैक्षणिकसंस्थासु आधुनिकभाषारूपेण संस्कृतस्य प्रचारः भवेत्, एतदर्थम् अहम् हिमसंस्कृतवार्ताः, संस्कृतगुरु 24 इत्यनयोः प्रकल्पयोः माध्यमेन कार्यं कुर्वन्नस्मि। यदि भवन्तः मदीयेन कार्येण सन्तुष्टा तर्हि अस्माकं सहयोगं कुर्वन्तु , अस्माकं संस्कृतप्रसारस्य ये प्रकल्पाः लोके प्रचलन्ति तान् सर्वत्र प्रसारयन्तु। अस्माकं कृते आनन्दस्य विषयः यत् हिमसंस्कृतवार्ता संस्कृतपत्रकारितायाः विषये हिमाचलप्रदेशस्य प्रथमः प्रकल्पः इदानीम् आविश्वे कीर्तिम् प्राप्नोति।
Leave a comment